Samolot, autobus, a chwilę później pociąg. Migające za oknem krajobrazy: zielone łąki poprzecinane gąszczem kanałów, ogromne szklarnie, wiatraki, kolorowe pola tulipanów - klasyczne pocztówkowe obrazki Holandii i potwierdzenie wszystkich wyobrażeń na temat tego kraju. Jaki okaże się główny cel naszej podróży - stołeczne miasto Amsterdam?
Amsterdam położony jest nad rzeką Amstel. Znajdziemy tu ponad 100 km kanałów oraz 90 wysp połączonych 1500 mostami, dlatego też miasto bywa nazywane Wenecją północy. W oczy rzuca się ogromna ilość rowerów pędzących po specjalnie przygotowanych dla nich ścieżkach lub poprzypinanych gdzie tylko się da - do stojaków, barierek czy lamp. Codziennie na amsterdamskie drogi wyrusza prawie milion jednośladów!
Niewątpliwie holenderska stolica jest miastem kontrastów, niezwykle różnorodnym, słynącym z tolerancji, wolności, światowej klasy muzeów, ale też z używek, prostytucji, klubów erotycznych czy sex shopów. Zwłaszcza amsterdamskie coffee shopy i słynna Dzielnica Czerwonych Latarni przyciągają specyficzną grupę turystów z całego świata. Każdy znajdzie tu jednak coś dla siebie.
1. Udaj się w rejs po kanałach
Podczas wizyty w Amsterdamie koniecznie musisz doświadczyć miasta z poziomu wody i wybrać się w rejs po jego historycznych kanałach. Powstały one między XV a XVII wiekiem, aby zapewnić miastu komunikację, odwodnienie i ochronę przed powodziami, a także obronę przed wrogami. Linia obronna wokół Amsterdamu stworzona została w latach 1883-1920 i ma długość 135 km. Jest to jedyny na skalę światową przykład umocnień ciągłych, które w całości polegają na wykorzystaniu inżynierii wodnej. W ich skład wchodziło 45 fortów, z których możliwy był ostrzał artyleryjski oraz skomplikowany system kanałów i śluz, które w razie potrzeby pozwalały spowodować kontrolowaną powódź.
Najważniejsze z XVII-wiecznych kanałów to:
2. Przyjrzyj się charakterystycznym historycznym kamienicom
Patrząc na amsterdamskie kamienice przede wszystkim rzuca się w oczy, że są one wąskie i wysokie. Powodem takiego stylu budownictwa były podatki, których wysokość uzależniona była od szerokości parceli. Typowe poziomy, które można wyszczególnić w prawie każdej kamienicy to kolejno od dołu: położona nieco pod poziomem ulicy suterena, bel-etage, czyli główne piętro z salonem, na które prowadzą schodki z drzwiami frontowymi, następnie kondygnacja sypialń, strych (zolder), a na samej górze vliering, najwęższa część strychu, tzw. rupieciarnia. Znaczna ilość kamienic położonych nad kanałami, zwłaszcza w historycznym centrum, jest krzywa. Przechył na boki jest spowodowany osiadaniem budynków na grząskim gruncie. Daje się jednak zauważyć, że niektóre z nich pochylone są również do przodu, co było celowym zabiegiem i miało ułatwić odprowadzanie wody z dachów, a także transportowanie do mieszkań mebli, gdyż schody były na to zbyt wąskie. Niemal każda kamienica ma wbudowany na górze fasady hak, o który zaczepia się linę i w ten sposób wciąga ciężkie przedmioty na wyższe piętra. Ciekawe rozwiązanie, prawda?
3. Zajrzyj do dzielnicy Czerwonych Latarni
Chyba każdy słyszał o tym miejscu - Dzielnica Czerwonych Świateł (Red Light District) albo Czerwonych Latarni jest najbardziej znaną dzielnicą w Amsterdamie, położoną w najstarszej części miasta. To jednak nie architektura, ani stojący pośrodku dzielnicy charakterystyczny kościół Oude Kerk z XIV wieku (Kościół Stary) przyciągają tu tłumnie turystów. Rejon zyskał rozgłos oraz niechlubną reputację w związku z nagromadzeniem sexklubów oraz prostytucją. Chociaż w ciągu dnia okolica wygląda pozornie normalnie, uwagę zwraca stojący przed kościołem niewielki pomnik prostytutki z brązu. Napis na nim głosi: "szanuj pracowników seksualnych na całym świecie". Tuż po zmroku, kiedy biznes dla dorosłych ożywa, w dzielnicy rozbłyskują czerwone jarzeniówki umieszczone nad lokalami, w których urzędują prostytutki. W witrynach, niczym żywy towar, stoją skąpo ubrane panie i namawiają klientów na skorzystanie z ich usług. Prostytucja jest legalna w Holandii od 2000 roku. W samym Amsterdamie każdego dnia pracę podejmuje ok. 900 prostytutek.
Okazję do tego, aby zajrzeć za kulisy najstarszego zawodu świata oraz poznać historię osławionej Dzielnicy Czerwonych Latarni, stanowi wizyta w jedynym na świecie muzeum prostytucji, które mieści się w XVII-wiecznym budynku pełniącym niegdyś rolę domu publicznego. Dowiesz się tu, jak wygląda typowy dzień osoby pracującej w branży erotycznej, zobaczysz, jak wyglądają pokoje, w których świadczone są usługi seksualne, usłyszysz wyznania prostytutek i poznasz ich punkt widzenia. Niewątpliwie dawka wiedzy, którą serwuje muzeum, pozwala przełamać tabu związane z pracą seksualną.
4. Zobacz światowej klasy dzieła w Rijksmuseum
Zbiory Rijksmuseum, holenderskiego muzeum narodowego, to prawdziwa gratka dla miłośników kultury i sztuki. Muzeum istnieje od ponad 200 lat, zajmuje piękny wielokondygnacyjny budynek w stylu neorenesansowym i uchodzi za najbogatsze w całej Holandii oraz jedno z najlepszych na świecie. Zgromadzono tu około 8 tysięcy eksponatów - cenną kolekcję malarstwa holenderskiego (w tym obrazy Rembrandta, Vermeera czy Halsa), malarstwo XIX-wieczne, Sztukę Azji, kulturę materialną Niderlandów w okresie tzw. złotego stulecia ze wspaniałymi domkami dla lalek, kolekcją mebli, porcelany, fajansów delfickich, sreber, ciekawą kolekcją grafik, rysunków i bogatą kolekcją klasycznej fotografiki. Muzeum jest bardzo oblegane - każdego roku odwiedza je około 2,5 mln osób. Bilety należy kupić z kilkudniowym wyprzedzeniem (możliwy zakup online).
5. Odwiedź największą na świecie kolekcję dzieł Vincenta van Gogha
Otwarte w 1973 roku Van Gogh Museum w Amsterdamie prezentuje największą na świecie kolekcję eksponatów poświęconych malarzowi. Znajduje się tu ponad 200 obrazów mistrza, 500 jego rysunków, 700 listów oraz wiele innych związanych z nim pamiątek, m.in. fotografii czy rzeczy osobistych. W kilkupiętrowym nowoczesnym budynku można podziwiać m.in. autoportrety artysty, jeden z obrazów ze słynnego cyklu Słoneczników, kolorowy Pokój van Gogha w Arles czy Pole pszenicy z krukami - obraz namalowany na krótko przed śmiercią Vincenta i przez wielu uważany za jego ostatni. Zobaczymy tu również prace przyjaciół malarza: m.in. Paula Gauguina, Toulouse-Lautreca czy artystów, których van Gogh podziwiał, takich jak Léon Lhermitte i Jean-François Millet. Bilety do muzeum są wyprzedane z kilkudniowym wyprzedzeniem, więc planując odwiedziny należy zarezerwować wejściówkę wcześniej (możliwy zakup online).
6. Degustuj różne gatunki holenderskich serów i znajdź swój ulubiony
Holandia słynie z produkcji sera (rocznie produkuje się tu ok. 700.000.000 kilogramów sera!) i jest jej największym na świecie eksporterem, a pochodzące stąd sery uchodzą za najlepsze na świecie. Sami Holendrzy bardzo lubią sery i inne produkty mleczne. Istnieje tu 14 marek serów, 13 gatunków serów i 5 typów serów, choć regionalnie można znaleźć znacznie więcej rodzajów tzw. serów chłopskich (boerenkaas), produkowanych przez gospodarstwa rolne tradycyjną odwieczną metodą z surowego mleka, co zapewnia im znacznie bogatszy smak.
Takiego sera raczej nie da się znaleźć poza granicami Holandii, a nawet w holenderskim supermarkecie, który sprzedaje sery fabryczne, produkowane na wielką skalę. Dlatego też będąc w Amsterdamie wybierz się koniecznie do któregoś z licznych sklepików specjalizujących się w sprzedaży serów i spróbuj różnych oferowanych lokalnie gatunków, np. typowego sera chłopskiego Stolwijker Boerenkaas czy Poldermeester. Ich ceny są wyższe, ale za to mają głębię smaku jakiej nie dorówna żaden ser z supermarketu.
Polecamy również odwiedziny niewielkiego Muzeum Sera położonego tuż nad kanałem Prinsengracht. Muzeum połączone jest ze sklepem, który oferuje bezpłatną degustację tradycyjnych holenderskich serów. W piwnicy zorganizowana została wystawa na temat historii produkcji sera oraz procesu jego wytwarzania. Zobaczysz tu filmy edukacyjne, stare fotografie, narzędzia używane do wyrobu sera pochodzące z różnych czasów. Na koniec zwiedzania można przebrać się w tradycyjne stroje holenderskich rolników i zrobić sobie pamiątkową sesję fotograficzną. Wstęp do muzeum jest bezpłatny.
7. Pobujaj się na najwyżej zawieszonej huśtawce w Europie
Starczy Ci odwagi, aby pobujać się na huśtawce zawieszonej 100 metrów nad ziemią? Niewątpliwie jest to niezapomniane doświadczenie, które dostarczy sporej dawki adrenaliny. Nagrodą będą piękne widoki na rzekę IJ, port oraz panoramę centrum Amsterdamu. Najwyżej zawieszona w całej Europie huśtawka znajduje się na tarasie obserwacyjnym 22-piętrowej wieży A'dam. Wieża, choć wygląda na dość młodą, została otwarta w 1971 roku jako siedziba firmy naftowej Royal Dutch Shell. Po wielomilionowym, trwającym dwa lata remoncie budynek odrodził się na nowo na początku 2016 roku zyskując nową nazwę A'dams Tower. Obecnie wieża słynie ze swojego tarasu widokowego oferującego 360-stopniowy widok na miasto (A'dam Lookout), jednego z najbardziej ekscytujących i kreatywnych klubów nocnych oraz huśtawki Over the Edge . Do wieży widokowej najłatwiej dostać się bezpłatnym promem kursującym co kilka minut z północnej strony dworca kolejowego.
8. Odwiedź szlifiernie diamentów i zobacz jak powstają jedne z najznamienitszych brylantów na świecie
Amsterdam jest obok Antwerpii światową stolicą diamentów. Początki handlu tymi klejnotami sięgają tu już XVI w. Wiek później, w okresie zwanym w Holandii "złotym wiekiem", w mieście powstały liczne szlifiernie. To tu wiele słynnych diamentów zyskało nowe formy, m.in. „Cullinan” - największy diament świata czy Koh-i-noor - 105-karatowy diament, który zdobi brytyjskie insygnia koronacyjne.
Obecnie najważniejszymi amsterdamskimi szlifierniami diamentów są: Coster Diamonds i Gassan Diamonds. Można w nich przyjrzeć się z bliska pracy szlifierzy, kamieniom czy gotowej biżuterii, a nawet ją przymierzyć! Eksperci w obu szlifierniach opowiedzą o rodzajach szlifów oraz czynnikach, które decydują o rynkowej wartości diamentu, tj. jakość szlifu, czystość, masa i kolor (z angielska mówi się o czterech "C": cut, clarity, carat, colour). Zobaczysz również unikatowe lokalne szlify, którymi szczycą się tutejsze szlifiernie - diamenty z 121 fasetami (typowy szlif brylantowy liczy łącznie 57 faset), co daje im jeszcze lepsze odbicie światła w krysztale (Gossan) oraz diamenty z 201 fasetami, które zostały opatentowane przez firmę Royal Diamonds i są najbardziej błyszczącymi diamentami na świecie.
Jeśli jeszcze mało Ci wiedzy o diamentach, zajrzyj do Muzeum Diamentów położonego nieopodal szlifierni Coster Diamonds. Poznasz tu historię ich wydobywania, prześledzisz drogę, jaką ten kamień szlachetny przechodzi do etapu przemiany w piękną biżuterię i zobaczysz repliki kilku najbardziej znanych diamentów na świecie.
9. Zobacz zabytkowe wiatraki i poznaj tradycyjne holenderskie rzemiosło w skansenie Zaanse Schans
Zaanse Schans to żywy skansen położony ok. 2o kilometrów na północ od centrum Amsterdamu. Na odwiedzających czekają tu sielskie krajobrazy, wiatraki, drewniane domy, stodoły i sklepy z przełomu XVIII/XIX wieku. Działa tu również warsztat wytwarzający chodaki, jeden z symboli Holandii, farma serów oraz wytwórnia czekolady.
Pierwsze wiatraki nad rzeką Zaan powstały już ok. 1600 roku. Ich wykorzystanie było bardzo różnorodne: mełły zboża, przerabiały gorczycę na musztardę, obrabiały tytoń, wytwarzały pigmenty na farby, olej czy też służyły jako tartaki. Jedną z ich ważniejszych funkcji było również osuszanie terenu. Do końca XVIII wieku w okolicy stało już ok. 1000 wiatraków. Wraz z pojawieniem się maszyn parowych straciły jednak na znaczeniu i stopniowo zaczęły znikać z krajobrazu.
Do Zaanse Schans najłatwiej dojechać autobusem 391 z głównego dworca kolejowego. Odjeżdża on co pół godziny (latem co 15 minut), a podróż trwa około 40 minut. Wstęp do skansenu jest darmowy, za to wejście do niektórych wiatraków jest płatne (2,5 Euro dziecko/ 5 Euro dorosły).
10. Zobacz kwietne dywany w ogrodach Keukenhof
Ogród Keukenhof to jedna z największych atrakcji Holandii odwiedzanych tłumnie rokrocznie przez setki tysięcy turystów z całego świata. Keukenhof zajmuje powierzchnię 32 hektarów i szczyci się mianem największego na świecie ogrodu z kwitnącymi roślinami cebulowymi. Zobaczsz tu nie tylko tulipany, ale również hiacynty, krokusy czy narcyzy. Wszystkie kwiaty sadzone są ręcznie, a jest ich ponad 7 milionów! Jednak nie tylko kolorowe klomby i fantazyjne kwietne dywany nadają temu miejscu niepowtarzalnego charakteru - z roślinnością idealnie komponują się fontanny, rzeźby, mostki i strumyki.
Planując odwiedziny ogrodu Keukenhof należy pamiętać, że jest to atrakcja sezonowa, otwarta tylko w okresie kwitnienia kwiatów, czyli od połowy marca do połowy maja. Aby mieć pewność, że ogród będzie otwarty podczas Twojej planowanej wizyty, sprawdź termin otwarcia ogrodów na oficjalnej stronie internetowej: https://keukenhof.nl/en/, a bilet kup z wyprzedzeniem.
Ogród Keukenhof znajduje się w miejscowości Lisse, która położona jest między Amsterdamem a Hagą. Bez problemu dotrzesz tu z Amsterdamu ze stacji metra RAI linią 585 . Online można kupić bilet łączony na komunikację oraz wejście do ogrodu w cenie 29,50 Euro (dorosły)/ 16,00 Euro (dziecko).
Oczywiście miejsc wartych odwiedzenia w Amsterdamie jest znacznie więcej. Jeśli należysz do tych szczęśliwców, którzy mają do dyspozycji więcej czasu, niż tylko kilka dni w Amsterdamie, skorzystaj koniecznie z bogatej oferty muzealnej i zajrzyj do Domu Rembrandta, Domu Anny Frank, Muzeum Morskiego, muzeum nauki Nemo, Muzeum Stedelijk, mającego jedną z najważniejszych europejskich kolekcji sztuki nowoczesnej czy Heineken Experience, gdzie poznasz historię słynnej marki browarniczej przedstawioną w formie interaktywnej połączonej z degustacją. Gdy już się zmęczysz zwiedzaniem i będziesz chciał(a) zapewnić sobie chwilę relaksu pod chmurką, zajrzyj do parku Vondelpark - największego i najbardziej lubianego parku w Holandii. Tego miejsca nie można pominąć podczas odwiedzin Amsterdamu!
Jak poruszać się po mieście?
Amsterdam jest bardzo dobrze skomunikowany - metro, tramwaje, autobusy, przeprawy promowe pomiędzy wyspami. W nawigowaniu po mieście idealnie sprawdzi się aplikacja cittymaper, która po ustawieniu miejsca docelowego podpowiada, jak dość na przystanek, jaką linię należy wybrać, a nawet alarmuje tuż przed tym, gdy należy wysiąść. Najlepszą opcją cenową na komunikację miejską, jeśli planujesz również zwiedzać muzea, będzie zakup karty I amsterdam city card (koszt 65 Euro/ 24 godz.; koszt 90 Euro/ 48 godz.). Z kartą otrzymasz bezpłatny wstęp do wybranych muzeów i innych atrakcji w Amsterdamie, zniżki i oferty specjalne do wykorzystania na terenie miasta oraz nieograniczone korzystanie z transportu publicznego GVB (autobus, tramwaj i metro).
Gdzie spać?
Amsterdam oferuje szeroki wybór opcji noclegowych na każdą kieszeń. Im wcześniej zarezerwujesz hotel czy apartament, tym korzystniejsze oferty uda Ci się upolować. Pomimo, że noclegi dalej od centrum wypadają taniej, polecamy mimo wszystko miejsce noclegowe w ścisłym centrum, aby móc poszwendać się po wąskich, urokliwych uliczkach miasta, zajrzeć w mniej znane zakątki i lepiej poczuć jego klimat.