data
„Nie ma, nie ma wody na pustyni…” – tak śpiewała Beata Kozidrak w piosence zespołu Bajm. Jeśli mówimy o naszej polskiej Pustyni Błędowskiej to nie tylko padają tam deszcze, czego akurat sami mieliśmy okazję doświadczyć, ale przepływa tamtędy nawet rzeka - Biała Przemsza.
Pustynię Błędowską chcieliśmy odwiedzić już dawno, lecz nigdy nie było nam po drodze. Przejeżdżając przez Częstochowę i udając się w kierunku Krakowa postanowiliśmy zboczyć trochę z drogi i poświęcić kilka godzin, aby poznać ten wyjątkowy, największy w Polsce i w Europie Środkowej obszar śródlądowych wydm.
Na wstępie kilka faktów o pustyni Błędowskiej: leży ona na granicy dwóch województw - śląskiego oraz małopolskiego i liczy obecnie około 33 km². W sensie klimatycznym Pustynia Błędowska nie jest prawdziwą pustynią – nie różni się znacznie od obszarów położonych w jej sąsiedztwie - ani średnimi temperaturami, ani ilością opadów. Jak zatem powstała?
Do jej utworzenia przyczynił się człowiek poprzez intensywną wycinkę drzew pod budowę szybów do okolicznych kopalni srebra i ołowiu od XIII wieku. Wówczas zostały odsłonięte znajdujące się tu grube pokłady piasków polodowcowych. Tereny przez lata były poddawane działaniu wiatru i słońca, co spowodowało dalsze zmiany w ukształtowaniu terenu. Powstały piaszczyste wydmy i wykształcił się specyficzny mikroklimat. To dzięki niemu w obrębie Pustyni Błędowskiej dochodziło do zjawisk typowych dla naturalnych pustyń - burz piaskowych, wędrujących wydm a nawet zjawiska fatamorgany! W latach 60-tych XX wieku obszar piasków sztucznie zalesiono, aby ustabilizować piaski. Obsadzono go sosną pospolitą, dębem czerwonym oraz wierzbą ostrolistną. Stopniowe zarastanie pustyni spowodowało, że pustynia z blisko 150 km2 powierzchni zmniejszyła się pięciokrotnie do obecnych skromnych rozmiarów. Przez ostatnie lata prowadzone były prace w ramach unijnego programu ochrony środowiska, aby przywrócić pustynny charakter tego miejsca. Obecnie Pustynia Błędowska objęta jest trzema formami ochrony: jest ona częścią Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 oraz użytkiem ekologicznym.
Na Pustyni Błędowskiej występuje ok. 100 gatunków roślin wyższych przystosowanych do gleb piaskowych i warunków wydmowych. Spośród rzadszych lub chronionych gatunków znajdziemy tu: dziewięćsił bezłodygowy, pomocnik baldaszkowy, kruszczyk szerokolistny oraz warzuchę polską, która jest lokalnym endemitem. Faunę pustyni stanowią głównie owady i ptaki (aż 150 gatunków!). Wśród ptaków na uwagę zasługuje skowronek borowy, świergotek polny, czy kulon, który gnieździ się na piaskach. Nad Białą Przemszą możemy natknąć się na piżmaki, bobry a w samej rzece minogi strumieniowe.
Pustynię Błędowską chcieliśmy odwiedzić już dawno, lecz nigdy nie było nam po drodze. Przejeżdżając przez Częstochowę i udając się w kierunku Krakowa postanowiliśmy zboczyć trochę z drogi i poświęcić kilka godzin, aby poznać ten wyjątkowy, największy w Polsce i w Europie Środkowej obszar śródlądowych wydm.
Na wstępie kilka faktów o pustyni Błędowskiej: leży ona na granicy dwóch województw - śląskiego oraz małopolskiego i liczy obecnie około 33 km². W sensie klimatycznym Pustynia Błędowska nie jest prawdziwą pustynią – nie różni się znacznie od obszarów położonych w jej sąsiedztwie - ani średnimi temperaturami, ani ilością opadów. Jak zatem powstała?
Do jej utworzenia przyczynił się człowiek poprzez intensywną wycinkę drzew pod budowę szybów do okolicznych kopalni srebra i ołowiu od XIII wieku. Wówczas zostały odsłonięte znajdujące się tu grube pokłady piasków polodowcowych. Tereny przez lata były poddawane działaniu wiatru i słońca, co spowodowało dalsze zmiany w ukształtowaniu terenu. Powstały piaszczyste wydmy i wykształcił się specyficzny mikroklimat. To dzięki niemu w obrębie Pustyni Błędowskiej dochodziło do zjawisk typowych dla naturalnych pustyń - burz piaskowych, wędrujących wydm a nawet zjawiska fatamorgany! W latach 60-tych XX wieku obszar piasków sztucznie zalesiono, aby ustabilizować piaski. Obsadzono go sosną pospolitą, dębem czerwonym oraz wierzbą ostrolistną. Stopniowe zarastanie pustyni spowodowało, że pustynia z blisko 150 km2 powierzchni zmniejszyła się pięciokrotnie do obecnych skromnych rozmiarów. Przez ostatnie lata prowadzone były prace w ramach unijnego programu ochrony środowiska, aby przywrócić pustynny charakter tego miejsca. Obecnie Pustynia Błędowska objęta jest trzema formami ochrony: jest ona częścią Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 oraz użytkiem ekologicznym.
Na Pustyni Błędowskiej występuje ok. 100 gatunków roślin wyższych przystosowanych do gleb piaskowych i warunków wydmowych. Spośród rzadszych lub chronionych gatunków znajdziemy tu: dziewięćsił bezłodygowy, pomocnik baldaszkowy, kruszczyk szerokolistny oraz warzuchę polską, która jest lokalnym endemitem. Faunę pustyni stanowią głównie owady i ptaki (aż 150 gatunków!). Wśród ptaków na uwagę zasługuje skowronek borowy, świergotek polny, czy kulon, który gnieździ się na piaskach. Nad Białą Przemszą możemy natknąć się na piżmaki, bobry a w samej rzece minogi strumieniowe.
Dla zwiedzających w obrębie pustyni udostępnionych jest kilka ścieżek edukacyjnych i trzy punkty widokowe: jeden z nich znajduje się w miejscowości Klucze (wzgórze Czubatka - 382 n.p.m.), drugi mieści się w miejscowości Chechło (wzgórze Dąbrówka - 355 m n.p.m.), a kolejny, tzw. Róża Wiatrów (najbardziej skomercjalizowany punkt z drewnianymi pomostami, altankami, food trackami i toi-toiami) umiejscowiony jest przy trasie Klucze – Hutki (Bolesław). My udaliśmy się do miejscowości Klucze, aby podziwiać pustynię ze wzgórza Czubatka. Ponoć to właśnie stąd rozpościera się najpiękniejsza panorama na Pustynię Błędowską. Doskonale widać cały obszar pustynny – można nawet dostrzec odległe kominy Huty Katowice. Dojazd do punktu widokowego na wzgórzu jest dość dobrze oznakowany – prowadzi od ulicy Rudnickiej w Kluczach, aż na samą górę. Na miejscu jest duży bezpłatny parking, taras widokowy, altanki, w których można usiąść oraz tablica informacyjna z zaznaczonymi charakterystycznymi punktami, pozwalająca zidentyfikować miejsca i budowle widoczne na horyzoncie. Z Czubatki na pustynię prowadzi żółty szlak, tzw. Szlak Pustynny PTTK. Cały szlak ma długość 28,5 km i łączy Błędów z Ryczowem.
Do pustyni docieramy dosyć szybko, bowiem po kilkunastu minutach jesteśmy na miejscu. Trasa wiedzie przez fragment lasu mieszanego z domieszką buka pospolitego. Po drodze co rusz trafamy na tablice informacyjne, z których można dowiedzieć się różnych ciekawostek na temat tutejszej flory i fauny. Z bliska Pustynia Błędowska nie przypomina piasków Sachary, choć w rzeźbie jej terenu, podobnie jak na Sacharze, dominują wydmy. Patrząc pod nogi znajdziemy tu mnóstwo ciekawych form przyrodniczych, jak na przykład bruk deflacyjny, czyli twarde okruchy skalne, ripplemarki - zmarszczki wiatrowe wyglądające jak fale, fulguryty - grudki powstałe na skutek stopienia piasku po uderzeniu pioruna, a nawet skamieniałości jurajskie (gąbki, ramienionogi, małże). Rozglądajcie się więc uważnie!
MAPA DOJAZDU
0 Comments
Piękne miejsce. Idealne na nakręcenie jakiegoś teledysku lub klimatyczną sesję zdjęciową.